Gezoem & Gedoe

2025-04-10

Alarmerende Bijensterfte: Bijna een Kwart van de Bijenvolken Overleeft de Winter Niet

Recent onderzoek van de Bee Foundation onthult een zorgwekkende trend: bijna 25% van de bijenvolken in Nederland heeft de afgelopen winter niet overleefd. Deze ongekend hoge sterftecijfers baren imkers en ecologen grote zorgen over de toekomst van bijenpopulaties en de bredere ecologische implicaties.

Imker Sonne Copijn: Een Persoonlijk Verlies
Imker Sonne Copijn uit Groenekan deelt haar schrijnende ervaring: van haar zes bijenvolken is er slechts één de winter doorgekomen. “In de zomer had ik zes bijenvolken, nu nog maar één,” vertelt Copijn. Ze benadrukt dat een dergelijke sterfte in haar vijftigjarige carrière ongekend is. De bijen stierven binnen hun nest, wat duidt op ernstige verzwakking, aangezien bijen normaal gesproken buiten het nest sterven om vervuiling te voorkomen. 

Ook Imkerij ’t Gooi Treft het Hard
Ook Imkerij ’t Gooi heeft dit voorjaar te maken met zware verliezen: ongeveer 30% van de bijenvolken heeft de winter niet overleefd. Werk aan de winkel dus. Om alles weer op orde te krijgen, moeten wij als imkers veel tijd én geld investeren. Nieuwe volken opbouwen, controle op ziektes, voeding aanvullen en leefomgeving verbeteren — het is een intensief proces, maar broodnodig om de cijfers weer omhoog te krijgen en de bijenpopulatie een kans te geven zich te herstellen.

Onderzoek naar de Oorzaken
Om de oorzaken van deze massale sterfte te achterhalen, voerde Copijn een enquête uit onder 140 imkers met in totaal 1.025 bijenvolken. Hieruit bleek dat 56% van de imkers een relatief hoge sterfte rapporteerde. Opvallend was dat volken die op hun eigen honing overwinterden, een hogere sterfte vertoonden dan degenen die met suiker werden bijgevoerd. Dit suggereert mogelijke contaminatie van honing met pesticiden.

Pesticiden: Een Verborgen Gevaar
Analyse van honingmonsters onthulde de aanwezigheid van gemiddeld dertien verschillende pesticiden, waarvan elf niet zijn toegestaan in Nederland vanwege hun toxiciteit. Deze bevindingen wijzen op een wijdverspreide aanwezigheid van schadelijke stoffen in het milieu, zelfs buiten intensieve landbouwgebieden. De exacte bronnen van deze pesticiden blijven vooralsnog onduidelijk, wat verder onderzoek noodzakelijk maakt.

Geografische Verschillen in Sterftecijfers
Uit gegevens van Wageningen University & Research blijkt dat de wintersterfte onder bijenvolken in Nederland gemiddeld 25,6% bedroeg, het hoogste percentage sinds 2010. Provinciale verschillen zijn significant: Utrecht rapporteerde een sterfte van 41,6%, terwijl Limburg met 16,6% het laagste percentage noteerde.

Complexe Oorzaken en Noodzaak tot Actie
De hoge bijensterfte is waarschijnlijk het resultaat van een combinatie van factoren, waaronder de aanwezigheid van de varroamijt, virussen, klimaatverandering en blootstelling aan pesticiden. Deze factoren verzwakken de bijenvolken, waardoor ze minder bestand zijn tegen winterse omstandigheden. Het is cruciaal dat er meer onderzoek wordt gedaan naar deze oorzaken en dat er maatregelen worden genomen om de leefomgeving van bijen te verbeteren.

Belang van Bijen voor Ecosystemen
Bijen spelen een essentiële rol in de bestuiving van ongeveer 83% van alle planten op aarde. Hun afname heeft niet alleen gevolgen voor de biodiversiteit, maar ook voor de voedselproductie en ecosystemen wereldwijd. Het beschermen van bijen is daarom van groot belang voor het behoud van onze natuurlijke omgeving en voedselvoorziening.

Conclusie
De recente cijfers over bijensterfte zijn alarmerend en vragen om onmiddellijke aandacht. Voor imkers, zoals ook bij Imkerij ’t Gooi, betekent dit een intensief voorjaar vol herstelwerk. Maar ook als consument of tuinliefhebber kun je helpen: kies voor bijvriendelijke planten, beperk pesticiden, en koop (lokale) biologische honing. Alleen samen kunnen we het tij keren en de bijen beschermen — en daarmee onze toekomst.